Wat is celdeling?

Wat is celdeling? Hoe gaat dit in zijn werk?

Celdeling is een fundamenteel biologisch proces dat essentieel is voor de groei, ontwikkeling en herstel van bomen en andere organismen.

Bij bomen vindt celdeling plaats in gespecialiseerde regio’s die bekend staan als meristemen. Waar ongedifferentieerde cellen actief delen om nieuwe cellen te produceren. Die kunnen uitgroeien tot verschillende weefsels en organen van de boom.

Inhoudsopgave

Hoe werkt celdeling bij bomen

Apicale meristemen

Dit zijn de groeipunten aan de toppen van stengels en wortels waar celdeling plaatsvindt. Wat resulteert in lengtegroei van de boom. Cellen in de apicale meristemen delen en differentiëren om nieuwe stengels, bladeren, en wortels te vormen.

Cambium (vasculair cambium en kurkcambium)

Deze laag bevindt zich in de stam en takken, juist tussen het xyleem en de bast, en is verantwoordelijk voor de diktegroei van de boom. Het vasculaire cambium produceert naar binnen nieuwe xyleemcellen (hout) en naar buiten nieuwe floëemcellen (bast), terwijl het kurkcambium extra beschermende lagen aan de buitenkant vormt.

Verantwoordelijke stoffen

Plantaardige hormonen

Stoffen zoals auxines, cytokininen, gibberellinen, abscisinezuur en ethyleen reguleren celdeling en celgroei in bomen. Auxines bevorderen bijvoorbeeld celdeling in de apicale meristemen en zijn cruciaal voor de apicale dominantie en scheutverlenging.

Nutriënten en water

Voedingsstoffen en water uit de bodem zijn essentieel voor celdeling. Ze voorzien de cel van de nodige bouwstenen en energie voor het proces. Daarom is het watertransport in een boom zo belangrijk. Het is de motor die al de fysiologische processen aanstuurt.

Belang van celdeling

Groei en ontwikkeling

Celdeling stelt bomen in staat om te groeien, zowel in lengte als in dikte, en om nieuwe bladeren, bloemen, vruchten en wortels te ontwikkelen.

Herstel en regeneratie

Celdeling is cruciaal voor het herstel van beschadigd weefsel, door middel van callusvorming, zoals bij wonden aan de bast of gebroken takken.

Aanpassing

Door celdeling kunnen bomen zich aanpassen aan veranderende omgevingsomstandigheden door hun groeistrategieën te wijzigen, bijvoorbeeld door meer bladeren te produceren voor fotosynthese of door hun wortelsysteem uit te breiden.

Wat als een boom niet aan celdeling doet of kan doen?

Zonder celdeling zou een boom niet kunnen groeien, zich ontwikkelen of herstellen van schade. Dit zou leiden tot stagnatie in de ontwikkeling van de boom, en de boom zou niet in staat zijn om nieuwe weefsels te produceren die nodig zijn voor zijn overleving, zoals bladeren voor fotosynthese of wortels voor water- en nutriëntenopname.

Uiteindelijk zou dit leiden tot de dood van de boom, aangezien essentiële functies zoals energieproductie en hulpbronnenopname niet kunnen plaatsvinden zonder nieuwe celgroei en ‑vernieuwing.

Celdeling is dus een essentiële functie voor de levenscyclus en vitaliteit van bomen, waardoor ze kunnen groeien, reageren op hun omgeving en zich voortplanten.

Bemerk daarnaast dat houtvaten die onder andere bestaan uit cellen, slechts een tiental jaren mee gaan om het watertransport en nutriëntentransport te verzorgen. Waarna dit “levende hout” zal verduurzamen en zich bij het kernhout zal voegen omwille van de verduurzaamheidsstoffen die er werden aan toegevoegd. Als er geen celdeling is, is er ook geen diktegroei, waardoor geen nieuwe houtvaten worden aangemaakt en de boom dus zijn fysiologische processen niet meer zal kunnen onderhouden en sterft.

Ook daarom is celdeling nodig.

Een boom kan niet aan celdeling doen, wanneer bijvoorbeeld het watertransport stopt door omgevingsfactoren (droogtestress door hitte of bronbemaling, wortelschade door graafwerken, …). Wat dan eveneens rampzalig is voor de boom.