Boomveiligheidscontrole, individuele boom of bomenbestand
Een boomveiligheidscontrole geeft je informatie over conditie en staat van een boom. Zodat u weet of de boom nog veilig is voor zijn omgeving. We houden allemaal van bomen, en zeker van veilige bomen.
Deze webpagina geeft je informatie over wat een boomveiligheidscontrole is, hoe wij deze uitvoeren en welke gegevens je terugvindt in een boomveiligheidsrapport.
Wat is een boomveiligheidscontrole?
Een boomveiligheidscontrole, vaak afgekort als BVC, is een proces waarbij bomen visueel en non-invasief worden geëvalueerd op hun conditie, vitaliteit, stabiliteit en veiligheid.
Het doel van een boomveiligheidscontrole is om mogelijke risico’s en problemen met betrekking tot bomen in stedelijke omgevingen of andere gebieden waar mensen zich bevinden, te identificeren en te beoordelen.
De boomveiligheidscontrole, vaak aan de hand van een VTA-controle en MTA-controle, vormen de eerste stappen in zowel een Bomen Effect Analyse, bomenplan, boombeschermingsplan als bij boombeheer.
De verzamelde informatie over de bomen is de basis om verdere beslissingen te nemen; in een boom zonder toekomstperspectief, omdat deze erg ziek is e na enkele jaren sowieso toh zal afsterven, ga je niet meer investeren, maar zal je eerder kappen. Het omgekeerde is uiteraard ook waar.
Toekomstbomen wens je aan de hand van een boomveiligheidscontrole uiteraard ook te identificeren. Want in toekomstbomen ga je juist wel investeren.
Tijdens een boomveiligheidscontrole onderzoeken we verschillende aspecten van de boom, zoals:
Conditie
Hoe is de bladzetting van de boom tot een kerngezond exemplaar van zijn soort? En zijn er tekenen van ziekte, plagen, schimmels of andere aantastingen aanwezig?
Structuur
Is de boom in goede fysieke staat, of zijn er tekenen van rot, scheuren, holtes of andere structurele problemen in de kroonarchitectuur zoals plakoksels en elleboogtakken? Waardoor takken of andere delen van de boom het mechanisch kunnen begeven.
Stabiliteit
Is de boom stevig verankerd in de grond? Zijn er tekenen van wortelproblemen of veranderingen in de bodem die een wijziging in de stabiliteit aantonen? Zoals grondscheuren of lokale bodemverhogingen ter hoogte van de wortelkluit.
Takken en kruin
Zijn er dode of zwakke takken die kunnen afbreken en gevaar kunnen opleveren voor mensen of eigendommen?
Omgevingsfactoren
Wordt de boom beïnvloed door wind, vochtigheid, nabijgelegen constructies, of andere factoren die de veiligheid kunnen beïnvloeden?
Nemen van maatregelen bij vastgestelde problemen
Op basis van deze evaluatie kunnen we bepalen of er maatregelen nodig zijn, zoals:
- het snoeien van gevaarlijke takken,
- het versterken van kruindelen van de boom door het plaatsen van kroonankers of kabels,
- het uitvoeren van nader onderzoek zoals en geluidstomografie of trekproef,
- of zelfs het verwijderen van een zieke of instabiele boom als deze een reëel gevaar vormt voor de omgeving.
Boomveiligheidscontroles zijn belangrijk om ervoor te zorgen dat bomen in openbare ruimtes, parken, tuinen, langs wegen en in andere gebieden veilig blijven voor mens en eigendom.
Een boomveiligheidscontrole draagt bij aan het minimaliseren van risico’s. Die kunnen ontstaan door het vallen van takken of omvallende bomen. En zorgen voor een gezonde en boomveilige omgeving.
Waarom een boomveiligheidscontrole laten uitvoeren?
De vraag naar een boomveiligheidscontrole komt vaak boven wanneer eigenaars of beheerders zich zorgen maken over de veiligheid van hun bomen.
Wanneer men bijvoorbeeld holten of vruchtlichamen van schimmels waarneemt bij de boom. En holten en schimmels kunnen bomen inderdaad mechanisch verzwakken.
En terecht, want wanneer er een ongeluk zou gebeuren, kunnen zij aansprakelijke gesteld worden voor de schade die het ongeval heeft veroorzaakt.
Maar wanneer de boomeigenaar over een boomveiligheidscontrole, heeft hij gehandeld als goede huisvader. En wordt de kans al veel kleiner dat er onverwachte dingen gebeuren met de eerstkomende storm.
Daarnaast zijn er nog andere belangrijke redenen waarom je een boomveiligheidscontrole uitvoert.
Zo voer je bij boombeheer op grote schaal, zoals bij het opstellen van een bomenplan, van iedere boom een boomveiligheidscontrole uit. Evenals bij het opstellen van een Bomen Effect Analyse. Omdat je hierdoor een overzicht krijgt van welke bomen de hoogste prioriteit eisen in verband met boomveiligheid. En je weet in welke bomen je zeker wenst te investeren en in welke zeker niet.
Welke boomparameters controleer je bij een boomveiligheidscontrole?
Bij een boomveiligheidscontrole ga je steeds non-destructief en non-invasief te werk. Het is een visuele inspectie waarbij we volgende parameters kunnen controleren:
- bladzetting
- bladkleur
- scheutlengte
- grote van de vruchten
- kroonstructuur
- kroonkwaliteit
- is er taksterfte
- holten
- inrottingen
- mechanische schade
- zware elleboogtakken
- zware zuigers
- scheuren
- torsies
- wortelgestel
- wurgwortels
- standplaats
- wondovergroeiing
- reactiehout
- …
Daarnaast kunnen we verschillende beheersmaatregelen ineens mee rapporteren, zoals:
- boom te snoeien (kroonreductie, uitlichten, veiligheidssnoei, innemen, begeleidingssnoei…),
- boom te kappen,
- naderonderzoek (Picus geluidstomografie, trekproef, klimmende inspectie, drone inspectie, …),
- te vervangen (bij jonge aanplant bijvoorbeeld of in een dreef),
- …
Afhankelijk van de opdracht worden er meerdere of slechts enkele parameters gerapporteerd. Bemerk dat dit steeds in overleg en in functie van het actuele boombeheer gebeurt.
Welke hulpmiddelen gebruiken we bij een boomveiligheidscontrole?
Bij een boomveiligheidscontrole wens je zoveel mogelijk en toch op een eenvoudige manier te weten te komen van de toestand waarin de boom zich bevindt. Kleine eenvoudige hulpmiddelen zoals een prikstok, een verrekijker, meetlint, houten hamer een stevig mes en handsnoeischaar kunnen je erg veel informatie verschaffen.
De houten hamer is erg nuttig tijdens het detecteren van holten in de stam, stamvoet, wortelaanzetten en zelfs de wortels als ze groot genoeg zijn en zich deels bovengronds bevinden.
De prikstok gebruiken we om de diepte van een inrotting te meten. Of om te bepalen of een stuk blootliggend kernhout niet rot geworden is door aantasting van een schimmel. Met de prikstok meten we ook de indringingsweerstand van de bodem in de kroonprojectie van de boom. Dit is dan geen exacte meting, maar geeft een eerste indicatie van de bodemgesteldheid tijdens de boominspectie.
Is er twijfel en vermoeden we een gecompacteerde bodem, dan nemen we onze penetrometer erbij, die exacte waarden weergeeft.
Hoe meer informatie je in de field verzameld, hoe beter je de maatregelen kan afstemmen
Door een twijg af te snijden met mes of snoeischaar, is de binnenkant van de twijg zichtbaar. De toestand ervan kan ons bij sommige aantastingen en/of soorten ook meer informatie geven over de conditie van de boom.
En om goed te kunnen waarnemen of er aan de buitenzijde van de kroon geen afsterving plaatsvindt of er overal uitlopende knoppen aanwezig zijn, komt de verrekijker goed van pas.
Ook een boek over MTA (Mycological Tree Assessment) met heel veel informatie over welke schimmel welk effect heeft op welke boomsoort, behoort ook tot de hulpmiddelen van onze tree manager.
Het komt er op neer, hoe meer informatie je op een eenvoudige manier kan bepalen, hoe beter je een oordeel kan vellen over de boom. En hoe beter je de te nemen maatreglenen kan afstemmen op de situatie. Dat is uiteindelijk de bedoeling.
Enkele voorbeeldsituaties van een boomveiligheidscontrole
Uit deze inspectie of boomveiligheidscontrole kan dan blijken dat de boom bv. zeer onstabiel is geworden. Of gevoelig is aan windworp, stambreuk of takbreuk. Ook andere kenmerken van de boom, zoals een zware elleboogtak of plakoksel kunnen op termijn voor problemen of een onveilige situatie zorgen. Al deze verzamelde gegevens bewaren we in één verslag, samen met de adviezen en mitigerende maatregelen. Om nadien de juiste acties te ondernemen, ook voor de opvolging over de volgende jaren.
Het kan ook zijn dat de levensverwachtingen van een boom nog maar beperkt zijn. Omwille van bijvoorbeeld een schimmelaantasting. Zoals bij de vergevorderde staat van een tonderzwamaantasting, waarbij de vruchtlichamen al volledig zijn ontwikkeld en meerdere jaren oud zijn. Of zoals bij de aantasting door een harslakzwam, of vuurzwam. En als deze vruchtlichamen volgroeid en talrijk aanwezig zijn op de boom, is het hout binnenin de boom volledig gekoloniseerd door de zwamvlok. Waardoor er geen gezond hout meer overblijft. Wat maakt dat er zich ernstige stabiliteitsproblemen aandienen. De boom zal je dan dringend moeten kappen om veiligheidsredenen.
Het resultaat van de controle bepaalt of er nader onderzoek nodig is
Aan de hand van de non-destructieve en visuele inspectie van bomen door onze boom deskundige kan beslist worden dat er nog bijkomende onderzoek al dan niet nodig is. Dit noemt men dan nader onderzoek. Nader onderzoek kan bijvoorbeeld een resistografie, trekproef, bladanalyse, chlorofyl fluorescentie analyse, grondanalyse, akoestische tomografie, klimmende inspectie of ander onderzoek zijn.
Picus geluidstomografie en trekproef van dezelfde veterane boom (linde) als boomveiligheidscontrole, omdat er met de MTA-controle een zadelzwam (Polyporus squamosus), die het hout erg breekbaar maakt, werd aangetroffen in de holte tussen de twee stamdelen.
Verhogen van de boomveiligheid door regelmatige controle
Wanneer een boom niet meer gezond is, en de levensverwachtingen dus eerder beperkt zijn, maar de eigenaar of beheerder van de boom deze toch nog zo lang als mogelijk op een veilige manier wenst te behouden, is opvolging op regelmatige basis nodig.
Inspectie door onze boomdeskundige om de 6 maanden, jaarlijks of om de 2, 3 of maximum 4 jaar. Op voorwaarde dat je bijkomende maatregelen neemt, zoals bijvoorbeeld verankeren, ondersteunen, veiligheidssnoei of andere.
Dit moet steeds in functie van de huidige toestand van de boom bekeken en beslist worden.
Wanneer een boom gevoelig is aan windworp door een zwaar aangetaste gestelwortel of een grote holte in de stam, zal de opvolging op zeer regelmatige momenten dienen te gebeuren. Als de conditie van de boom te slecht is, kan zelfs een noodkap of noodvelling nodig zijn.
Een visuele boominspectie vertelt al erg veel over zowel de conditie als de vitaliteit van een boom. En zal zeker uitsluitsel geven of er nog al dan niet nader onderzoek nodig is.
Wenst u uw bomen te onderwerpen aan een boomveiligheidscontrole, twijfel dan niet ons te contacteren.