Wat is het xyleem van een boom?

Wat is het xyleem van een boom?

 

Het xyleem, of hout­va­ten­stel­sel (loof­bo­men), of tra­che­ï­den­stel­sel (naald­bo­men), is één van de twee soor­ten trans­port­weef­sel in plan­ten, inclu­sief bomen. En het speelt een cru­ci­a­le rol in het trans­port van water en mine­ra­len van de wor­tels naar de rest van de plant. In het xyleem is er over­we­gend opwaarts water­trans­port en mineralentransport.

Het xyleeem bestaat uit ver­schil­len­de soor­ten gespe­ci­a­li­seer­de cel­len die samen­wer­ken om deze essen­ti­ë­le func­ties te vervullen.

In de dwars­door­sne­de van een boom­stam gezien, bevindt het xyleem zich tus­sen het cam­bi­um en het cen­trum van de stam. Het cam­bi­um is een dun­ne laag van actief delen­de cel­len die zich net bin­nen de bast (het flo­ëem) bevindt.

Het xyleem vormt het groot­ste deel van de hout­mas­sa van de stam en breidt zich uit van­af het cam­bi­um naar het cen­trum van de stam.

In deze con­text is het xyleem het gebied dat zich uit­strekt van net bin­nen het cam­bi­um (de dun­ne lijn die het flo­ëem van het xyleem scheidt) tot aan het cen­tra­le deel van de stam. Inclusief zowel het spint (jon­ger xyleem dat nog actief is in het trans­port van water) als het kern­hout (ouder xyleem dat voor­na­me­lijk struc­tu­re­le onder­steu­ning biedt).

Het jon­ge xyleem is essen­ti­eel voor het trans­port van water en mine­ra­len van de wor­tels naar de bla­de­ren en ande­re delen van de boom.

 

 

Samenstelling van het xyleem

 

Het xyleem bestaat voor­na­me­lijk uit de vol­gen­de cel­len en structuren:

 

Tracheïden (bij naaldbomen)

Langgerekte, dode cel­len met ver­dik­te cel­wan­den en taps toe­lo­pen­de uit­ein­den. Ze zijn aan­we­zig in alle vaat­plan­ten en zijn de pri­mai­re water­ge­lei­den­de cel­len in de mees­te naaldbomen.

 

Vaten of Vatelementen (bij loofbomen)

Deze cel­len vor­men samen lan­ge bui­zen die effi­ci­ënt water en opge­los­te mine­ra­len trans­por­te­ren. Ze zijn ken­mer­kend voor loof­bo­men (angio­sper­men) en som­mi­ge gymnospermen.

 

Houtvezels

Deze bie­den struc­tu­re­le onder­steu­ning aan de boom. Hoewel ze niet pri­mair betrok­ken zijn bij het trans­port van water, dra­gen ze bij aan de ste­vig­heid van het xyleemweefsel.

 

Parenchymcellen

Levende cel­len in het xyleem die betrok­ken zijn bij de opslag en het zij­de­ling­se trans­port van voe­dings­stof­fen en water bin­nen het xyleemweefsel.

 

Tip: lees wat het ver­schil is tus­sen hout­va­ten en tra­che­ï­den.

 

 

Functies van het xyleem

 

Water- en mineralentransport

De hoofd­func­tie van het xyleem is het trans­por­te­ren van water en opge­los­te mine­ra­len, die uit de bodem zijn opge­no­men, van de wor­tels naar de bla­de­ren en ande­re delen van de boom.

Dit opwaart­se trans­port wordt aan­ge­dre­ven door trans­pi­ra­tie in de bla­de­ren, waar­bij water ver­dampt en via de huid­mond­jes naar bui­ten gaat. Waardoor een nega­tie­ve druk ont­staat, die helpt het water omhoog te trek­ken door­heen het xyleem. En bomen in staat stelt om water en voe­dings­stof­fen van­uit de grond naar gro­te hoog­ten te transporteren.

Dit trans­port is essen­ti­eel voor foto­syn­the­se, groei, en ande­re meta­bo­li­sche pro­ces­sen in de boom.

 

Structurele ondersteuning

Het xyleem draagt bij aan de struc­tu­re­le inte­gri­teit van de boom. De ver­dik­te cel­wan­den van tra­che­ï­den en hout­ve­zels bie­den ste­vig­heid en weer­stand tegen zwaar­te­kracht en mecha­ni­sche stress.

 

Opslag

Hoewel niet de pri­mai­re func­tie, kun­nen de paren­chym­cel­len bin­nen het xyleem die­nen als opslag­plaat­sen voor zet­meel en ande­re voedingsstoffen.

 

Vorming hout

Het xyleem is ook ver­ant­woor­de­lijk voor de vor­ming van hout in bomen. Naarmate het xyleem­weef­sel vol­was­sen wordt en zijn func­tie voor water­trans­port afneemt, wordt het onder­deel van het kern­hout van de boom, wat bij­draagt aan de dik­te­groei van de stam en takken.