Soor­ten snoei bij bomen: kroon­re­duc­tie of uit­lich­ten van de kroon

Wel­kom op onze pagi­na over de ver­schil­len­de soor­ten snoei bij bomen. Tot de drie meest voor­ko­men­de soor­ten snoei beho­ren de kroon­re­duc­tie, het uit­lich­ten kruin en de vei­lig­heids­snoei. Ook vindt u infor­ma­tie over bomen top­pen.  Wij hou­den niet van bomen top­pen, omdat dit erg nade­lig is voor bomen, en wei­ge­ren dit soort werk als er geen gegron­de reden voor is. Bomen top­pen gebeurt dan ook enkel als er geen ande­re oplos­sing voor de boom meer is.

Naast infor­ma­tie over de ver­schil­len­de soor­ten snoei bij bomen, geven we graag bij­ko­men­de achtergrondinformatie.

En wan­neer (op welk tijd­stip) je bomen gaat snoei­en, is ook erg belang­rijk natuurlijk.

 

 

Soor­ten snoei bij bomen

 

Er zijn veel ver­schil­len­de soor­ten snoei. Het is de ken­nis van uw boom­ver­zor­ger om te weten welk soort snoei uw boom nodig heeft om het gewens­te eind­beeld te berei­ken en uw boom gezond te houden:

• bege­lei­dings­snoei
• beman­te­lings­snoei
• uit­lich­ten kroon
• inne­men kroon of kroonreductie
• tak­vrij hou­den onderstam
• tij­de­lij­ke kroon
• onder­houds­snoei
• vei­lig­heids­snoei
• pro­bleem­tak­ken (uit­ge­scheur­de, dode, aan­ge­tas­te tak­ken, elle­boog­tak­ken, te dik­ke of groei­krach­ti­ge tak­ken, wrijf- en schuurtakken)
• opbrengst­snoei bij fruitbomen

Hier­na geven we over ieder soort van snoei bij bomen meer uit­leg. En waar­om we in wel­ke situ­a­tie kie­zen voor een bepaal­de soort van snoeien.

 

 

TIP voor het snoei­en van bomen:

Een pro­fes­si­o­ne­le boom­ver­zor­ger snoeit bomen met een hand­zaag, niet met een ket­ting­zaag. Vraag steeds aan uw boom­ver­zor­ger met welk gereed­schap hij de snoei­wer­ken uit­voert. Met deze sim­pe­le vraag weet u als erg veel.

 

 

 

Bomen snoei­en door de kroon uit te lichten

 

Bij het uit­lich­ten van de kruin wor­den één of meer­de­re zij­tak­ken aan de bui­ten­kant van de blij­ven­de kroon inge­kort tot op een leven­de zij­tak. Deze moet de taak van de weg­ge­snoei­de tak over­ne­men en moet dus een dia­me­ter heb­ben die min­stens 1/3 is van de dia­me­ter van de snoei­won­de. Ver­mijd naar boven gerich­te won­den. De kroon­vorm en de omvang van de boom blij­ven bij het uit­lich­ten nage­noeg ongewijzigd.

Door uit­lich­ten ver­groot de trans­pa­ran­tie van de kroon. De mecha­ni­sche belas­ting op de gesnoei­de tak­ken ver­kleint. Door­dat er meer licht tot in de bin­nen­kroon komt, vor­men er zich daar meer bla­de­ren en dus min­der dood hout.

Bij het uit­lich­ten van de kroon wor­den de gesnoei­de tak­ken dus kor­ter en na ver­loop van tijd ook dik­ker en boven­dien wor­den ze min­der belast. Ze zak­ken dus min­der uit en het risi­co op uit­scheu­ren is kleiner.

Er wordt maxi­maal 20% van het blad­vo­lu­me weg­ge­haald. Door de sprei­ding van de snoei over veel dun­ne tak­ken is het aan­tal snoei­won­den meest­al wel groot en is uit­lich­ten een zeer arbeids­in­ten­sief werk.

Hier­on­der zie u de chro­no­lo­gi­sche foto’s van het uit­lich­ten en de kroon­re­duc­tie van een aan­ge­tas­te en ver­zwak­te soli­tai­re beuk in een park­tuin te Heist-op-den-Berg. Het uit­lich­ten van de kroon en de kroon­re­duc­tie (lees na de foto’s ver­der) was nodig om van de mecha­ni­sche krach­ten te verminderen.

 

 

Voor­de­len van het snoei­en door uit te lichten

 

Bij het uit­lich­ten van de kroon zijn de gesnoei­de tak­ken, afhan­ke­lijk van de boom­soort, maxi­maal 5 tot 10 cm dik. Zo wordt door­gaans enkel in het leven­de spint­hout gezaagd bij het uit­lich­ten van de kroon, wat de afgren­de­ling ten goe­de komt en het risi­co op infec­tie en rot verkleint.

Door uit­lich­ten is het ook moge­lijk de kroon­om­vang van een vol­was­sen boom iets te ver­klei­nen, ter­wijl toch een natuur­lij­ke kroon­vorm behou­den blijft. Dit is zeker het geval bij som­mi­ge soor­ten die op oude­re leef­tijd een natuur­lij­ke onder­kroon vor­men, zoals iepen, pla­ta­nen en de netel­boom (Cel­tis spp.).

Om een blij­vend effect te heb­ben, moet dit regel­ma­tig her­haald wor­den. Bomen in één snoei­beurt per­ma­nent ‘ver­klei­nen’ is onmo­ge­lijk. Teveel snoei­en in één keer kan lei­den tot het kap­pen van de boom na enke­le jaren.

 

 

Bomen snoei­en: de kroon­re­duc­tie of het inne­men van de kroon

 

Bij een kroon­re­duc­tie wordt de kroon let­ter­lijk gere­du­ceerd. Maar slechts beperkt. Het inne­men van de kruin gebeurt door het inkor­ten van alle zij­tak­ken. Inkor­ten gebeurt met één der­de of één vier­de tot op een leven­de zijtak.

De kroon­vorm ver­an­dert niet qua vorm maar wel qua omvang. Waar­door de klei­ne­re kroon­om­vang lage­re mecha­ni­sche belas­tin­gen of klei­ne­re krach­ten (moment­krach­ten) ondergaat.

De boom­kroon inne­men of een kroon­re­duc­tie is een ultiem red­mid­del om een boom met een ver­min­der­de sta­bi­li­teit of een ver­zwak­te stam op een vei­li­ge manier te behou­den. Zo kun­nen waar­de­vol­le bomen gered wor­den van een vel­ling. Inne­men is een uit­zon­de­rings­maat­re­gel en hoort dus vol­gens een Har­mo­nisch Park- en Groen­be­heer niet bij het nor­ma­le boom­be­heer.

Bij het inne­men of de kroon­re­duc­tie ver­dwijnt een groot deel van het blad­vo­lu­me. Te weten dat het groot­ste deel van de bla­de­ren van een loof­boom zich op het uit­ein­de van de tak­ken bevin­den. En het is nu juist dit deel van de tak­ken dat men gaat ver­wij­de­ren tij­dens een kroon­re­duc­tie. Het inne­men gebeurt dus het best tij­dens de win­ter­rust, om de boom toe te laten opnieuw uit te lopen uit sla­pen­de knop­pen of adven­tief­knop­pen. Tak­ken uit sla­pen­de knop­pen zijn slechts zwak aan­ge­hecht en zeer breukgevoelig.

 

 

De kroon­re­duc­tie vergt meer opvol­ging, maar heeft ook voordelen

 

Inne­men van bomen gebeurt enkel bij bomen in goe­de con­di­tie. Door afta­ke­len­de bomen in te nemen, kun­nen ze niet gered worden.

Een boom waar­van de kroon is inge­no­men, zal van nabij opge­volgd moe­ten wor­den. Als de kruin blij­vend beperkt moet wor­den door de kroon­re­duc­tie, moet de boom elke 3 tot 5 jaar opnieuw gesnoeid wor­den. Als de boom vol­doen­de repa­ra­tie­weef­sel maakt zodat het risi­co ver­min­dert, kan de kroon lang­zaam opnieuw uit­groei­en. De nieu­we scheu­ten moe­ten opge­volgd wor­den zodat zij een vol­doen­de ster­ke ver­groei­ing krijgen.

Door één tak in te kor­ten kan de mecha­ni­sche belas­ting op de takaan­hech­ting en de stam ver­kleind wor­den. Boven­dien wordt hier­door zijn groei geremd omdat hij in de scha­duw komt te lig­gen. Der­ge­lij­ke onder­stan­di­ge snoei kan een manier zijn om een risi­co­tak vei­li­ger te maken. Bij­voor­beeld pla­kok­sels, zui­gers, elle­boog­tak­ken, wrijf­tak­ken of zwa­re hori­zon­ta­le takken.

 

 

De vei­lig­heids­snoei van een boom

 

Met vei­lig­heids­snoei bedoe­len wij de werk­zaam­he­den in de kroon die nodig zijn om moge­lij­ke pro­ble­men met zowel de boom als deze naar de omge­ving weg te nemen.
Het ver­wij­de­ren van dood hout, afge­stor­ven of dode tak­ken bij­voor­beeld. Hier­door zal de kans op het ver­won­den, door val­lend hout, van voet­gan­gers of fiet­sers of scha­de aan wagens op een par­keer­ter­rein veel klei­ner zijn.
Bij het inkor­ten van een codo­mi­nan­te top bij­voor­beeld, beschermt men de boom. De codo­mi­nan­te top of tak maakt veel min­der kans om uit te scheu­ren. Het uit­scheu­ren van een zwa­re codo­mi­nan­te top leidt tot een gro­te scheur­won­de die vaak ern­stig infec­teert, wat de levens­ver­wach­ting van de boom doet dalen. Door deze codo­mi­nan­te top of tak tij­dig te snoei­en voor­komt men dit probleem.

 

 

Het top­pen van bomen is erg slecht

 

Dit is iets waar wij ons enkel wen­sen mee bezig te hou­den als het niet anders kan voor de boom.  En alle ande­re moge­lijk­he­den zijn uitgeput.

Het is heel erg slecht voor een boom. Voor erg veel boom­soor­ten bete­kent dit het ein­de van de boom. Deze sterft vaak af aan zijn zwa­re ver­won­ding, door het “top­pen”.

 

 

Wat is top­pen van bomen. En dit is zeker niet snoeien!

 

Met top­pen bedoelt men het weg­za­gen van een zeer groot kruin­deel boven­aan de boom, door het maken van een zeer gro­te zaag­won­de in de stam of zwa­re gestel­tak. De boom wordt let­ter­lijk van­af de top voor vele meters ingekort.

Bij het top­pen maakt men zulk der­ma­te gro­te snoei­won­de in de stam, dat deze nooit tij­dig kan dicht­groei­en. Een para­si­tai­re schim­mel­in­fec­tie zal de boom op ter­mijn dan onder­mij­nen. Niet alleen de gro­te snoei­won­de, maar ook de enor­me ver­zwak­king van de boom, omdat een zeer en groot voor­naam deel van zijn blad­mas­sa, die de ener­gie levert voor het dage­lijk­se onder­houd, is weggezaagd.

Bomen top­pen leidt dik­wijls tot vel­len jaren later. Ech­ter, soms kan het niet anders. Lees hier­na meer over het top­pen van bomen.

 

 

Top­pen van bomen enkel indien het niet anders kan

 

Enkel wan­neer een boom de gro­te mecha­ni­sche belas­ting van zijn hoog­te niet meer aan­kan kan top­pen een optie zijn. Bij­voor­beeld omwil­le van een ver­zwak­king door een para­si­tai­re schimmelinfectie.

Top­pen is dan een moge­lij­ke oplos­sing om de boom als­nog lan­ger te behou­den. En dat draagt dan bij aan eco­lo­gisch waar­de­vol beheer.

Een boom snoei­en is zeker niet het­zelf­de als een boom toppen!

Als wij een boom top­pen, zal dit heel erg en wel over­wo­gen zijn.

 

 

Bomen snoei­en in func­tie van de boom zelf

 

Bij bomen snoei­en of ande­re snoei­wer­ken han­de­len wij steeds in func­tie van het wel­zijn van de boom en zijn omgeving.

Iede­re boom is in een ande­re levens­fa­se, heeft een ande­re con­di­tie en behoort tot een spe­ci­fie­ke boom­soort. Daar­om hou­den wij met tal van fac­to­ren reke­ning bij het snoei­en van bomen:

• Is de boom vol­doen­de vitaal om gesnoeid te wor­den (wij geven u eerst advies en inspec­te­ren de bomen eerst)?
• Kan de boom een kroon­re­duc­tie aan?
• Mogen we deze boom­soort op dit moment van het jaar snoeien?
• Hoe gaan we deze boom snoei­en en wat wenst de klant?
• Mogen we wel een gro­te tak afza­gen tij­dens het snoei­en van de boom en wan­neer of hoe doen we dit?
• Zijn er omge­vings­fac­to­ren waar­mee we reke­ning moe­ten houden?
• Welk eind­beeld wenst u als klant?
• Wat is het langetermijnresultaat?
• Hoe dik­wijls zal de boom de komen­de jaren door de hui­di­ge snoei­beurt opnieuw moe­ten gesnoeid worden?
• …

 

 

Snoei­en in func­tie van de mens en de boom

 

Ech­ter, daar het samen­le­ven van mens en boom zo goed moge­lijk die­nen op elkaar afge­stemd te zijn voor bei­de par­tij­en, is het dik­wijls nodig een boom te snoeien.

Voor­al in bij­voor­beeld ver­ste­de­lijkt gebied en in de nabij­heid van wonin­gen en gebouwen.

Bomen snoei­en, is het nu het uit­lich­ten van de kruin, een kroon­re­duc­tie of een vei­lig­heids­snoei, het gebeurt dan ook best op een vak­kun­di­ge manier. Waar­bij men reke­ning houdt met het tijd­stip waar­op een bepaal­de soort mag gesnoeid wor­den. Welk eind­re­sul­taat en eind­beeld men wenst te berei­ken. De manier waar­op een tak wordt afge­zaagd. De dia­me­ter van de tak­ken die men afzaagt. De hui­di­ge vita­li­teit en het even­tu­e­le con­di­tie­ver­lies van de boom. En nog veel meer.

 

 

Het beoog­de resul­taat van bomen snoei­en is steeds verschillend

 

In ver­ste­de­lijkt gebied is een gro­te wens aan bomen en groen. Aan­we­zig­heid van bomen brengt voor het ver­keer dan weer hin­der met zich mee. Het tak­vrij hou­den van de onder­stam is hier een reden voor het snoei­en van de straat­bo­men en laanbomen.

Bij het snoei­en van fruit­bo­men is de opbrengst dan weer belang­rijk. Hier doet men geen vorm­snoei, maar snoeit men in func­tie van de opbrengst.

Bij te groot en te zwaar gewor­den zij­tak­ken, snoeit men best om uit­scheu­ren van deze codo­mi­nan­te tak­ken dan weer te voor­ko­men. Een gro­te scheur­won­de zal de boom infec­te­ren en moge­lijk een ver­lies van de boom bete­ke­nen. Dit is ook een reden om te snoei­en. Het komt vaker voor dan u mis­schien denkt. Gro­te oude bomen vin­den op deze manier dik­wijls hun intre­de naar hun eind­fa­se. Door tij­dig deze codo­mi­nan­te tak in te kor­ten, voor­komt men uit­scheu­ren en voor­komt men infec­tie en voor­komt men dus ook intre­de naar de eindfase.

 

 

Bomen snoei­en maakt ver­won­din­gen; hoe infec­ties en aan­tas­tin­gen voorkomen?

 

Als er aan een boom gesnoeid wordt, maakt men steeds ver­won­din­gen. Deze ver­won­din­gen moet de boom te boven komen door de won­den af te gren­de­len. En op deze manier infec­ties en aan­tas­tin­gen bui­ten houden.

Tevens zal de boom de won­den ook trach­ten af te dek­ken door wond­over­groei­ing (call­us­vor­ming). De afgren­de­ling en de wond­over­groei­ing kos­ten de boom extra ener­gie. Daar er nu een deel van de ener­gie­re­ser­ves die de boom hier­voor moet aan­spre­ken, ook in de afge­snoei­de tak­ken zit, kan u zich best inbeel­den dat het in zeer veel geval­len niet goed is een boom te snoeien.

Als er gesnoeid wordt, om wel­ke reden ook, is het erg belang­rijk dat de tak­ken op de juis­te plaats, op de juis­te manier en op het juis­te moment (voor de soort) wor­den gesnoeid. Met ande­re woor­den wan­neer u de boom snoeit. Ook de manier van het ont­smet­ten van het snoei­ge­reed­schap is erg belang­rijk om infec­ties of aan­tas­tin­gen te voorkomen.

Bomen snoei­en vergt veel vakkennis.

 

 

Bes­te snoei­tijd­stip voor de bomen zelf

 

Dit is uiter­aard afhan­ke­lijk van het soort snoei dat je toe­past bij de boom.

Maar het bes­te snoei­tijd­stip voor het snoei­en van de mees­te loof­bo­men en coni­fe­ren is de late len­te of zomer.

De afgren­de­ling van de snoei­won­den is dan veel actie­ver, met veel min­der kans op infec­ties of aan­doe­nin­gen achteraf.

Noch tij­dens de blad­vor­ming (begin len­te) als tij­dens de blad­val (herfst) is het aan­ge­we­zen te snoei­en. De boom doet dan een beroep op zijn ener­gie­re­ser­ves, die hij dan min­der ter beschik­king heeft om aan wond­af­dich­ting te doen.

Rond het snoei­tijd­stip bestaan zeer veel mis­ver­stan­den, voor­al met als oor­zaak wan­neer er tijd ter beschik­king is in de agenda’s (meest­al de herfst­win­ter­pe­ri­o­de wan­neer er min­der werk is voor groendiensten).

Ande­re zaken die het snoei­tijd­stip bepa­len zijn: het soort snoei, bloe­dings­ge­voe­lig­heid van de boom­soort, bloei­tijd­stip (bij sier­bo­men bv.), weers­ge­steld­heid en tem­pe­ra­tuur (vries­weer?) en het beoog­de doel van de snoei.

Het uit­lich­ten van de kroon gebeurt vaak het bes­te in de zomer­pe­ri­o­de. De boom heeft dan hoge­re ener­gie reser­ves en kan nog een deel actie­ve afgren­de­ling rea­li­se­ren voor de winter.

De kroon­re­duc­tie voert men daar­en­te­gen best in de win­ter­pe­ri­o­de uit. Er kun­nen dan meer sla­pen­de knop­pen geac­ti­veerd worden.

Bomen snoei­en doe je alleen op het juis­te moment. Op die manier voor­kom je pro­ble­men die vaak pas jaren later tot uiting komen. Vaak 10, 20 of 30 jaar later.

 

 

 

In wel­ke regio’s wer­ken wij om bomen te snoeien

 

In de vol­gen­de regio’s kan u op b‑Tree Boom­ver­zor­ging beroep doen voor het snoei­en van bomen. Name­lijk regio’s Ant­wer­pen, Brus­sel, Aar­schot, Leu­ven en Turnhout.
In vol­gen­de gemeen­ten zijn wij erg veel werk­zaam: Put­te, Beer­zel, Peulis, Gras­hei­de, Heist-op-den-Berg, Keer­ber­gen, Bon­hei­den en Rijmenam.

 

Con­tac­teer ons van­daag nog met uw vraag.

 

 

Con­tac­teer ons van­daag nog voor een eer­ste vrij­blij­vend gesprek of bezoek

 

Als u op zoek bent naar een pro­fes­si­o­ne­le boom­ver­zor­ger of iemand die voor jou als de bes­ten bomen kan snoei­en, dan staat b‑Tree Boom­ver­zor­ging voor u klaar.

En bent u aan het juis­te adres. Voor­al op de lan­ge termijn.

Neem dan van­daag nog con­tact met ons op om uw behoef­ten te bespre­ken, een beoor­de­ling in te plan­nen of meer infor­ma­tie te krij­gen over hoe wij bomen snoei­en en welk soort snoei er nodig is. Ons toe­ge­wij­de team staat klaar om u te hel­pen bij het behoud van uw waar­de­vol­le bomen en land­schap­pe­lijk patrimonium.