Bomen knot­ten

 

 

Bomen knot­ten en prak­tisch gids voor onder­houd van knotbomen

 

Het knot­ten van bomen is een eeu­wen­ou­de prak­tijk die nog steeds wordt toe­ge­past om bomen te behe­ren en te behouden.

Deze tech­niek houdt in dat je de boven­ste tak­ken of het gehe­le boven­ste gedeel­te van de boom gaat ver­wij­de­ren. Waar­door de kruin een karak­te­ris­tie­ke ‘knob­bel’ of ‘knot’ krijgt, met daar­op vrij recht­op­gaan­de nieu­we takken.

In deze gids zul­len we uit­leg­gen hoe, waar­om en wan­neer het knot­ten en her­knot­ten plaatsvindt.

 

 

Hoe bomen knotten?

Hoe ga je te werk bij het her­knot­ten van bomen?

 

Het knot­ten van bomen is een bekwa­me en zorg­vul­di­ge soort van snoei, die je meest­al laat uit­voe­ren door erva­ren boom­ver­zor­gers of arbo­ris­ten.

Het knot­ten of her­knot­ten omvat meest­al de vol­gen­de stappen:

Eva­lu­a­tie

Eerst voer je een gron­di­ge eva­lu­a­tie van de boom uit. Om te bepa­len of deze geschikt is voor het knot­ten. De gezond­heid van de boom, de soort en de loca­tie spe­len hier­bij een rol. Alleen gezon­de bomen met een goe­de con­di­tie en vita­li­teit lenen zich tot knot­ten en herknotten.

Selec­tie van de takken

De tak­ken die je gaat knot­ten moet je zorg­vul­dig selec­te­ren, als de boom nog nooit werd geknot. Dit kun­nen de boven­ste tak­ken zijn of tak­ken die te dicht bij gebou­wen of elek­tri­ci­teits­lei­din­gen groei­en. Bomen die je her­knot, snoei je steeds terug tot op de bestaan­de knot.

Snoei­en

Met behulp van spe­ci­aal gereed­schap zoals een hand­zaag, ket­ting­zaag en snoei­schaar, ver­wij­der je de gese­lec­teer­de tak­ken. Steeds tot zo dicht moge­lijk bij een gestel­tak of de stam. En je zaagt net naast de tak­kraag, maar nooit in de tak­kraag. Dit snoei­werk moet met pre­ci­sie wor­den uit­ge­voerd om scha­de aan de boom te voorkomen.

Onder­houd

De jaren na het knot­ten van de boom is regel­ma­tig onder­houd belang­rijk. Dit omvat het ver­wij­de­ren van even­tu­e­le nieu­we groei die zich onder de knot­ten vormt, het ver­wij­de­ren van dode tak­ken en het moni­to­ren van de gezond­heid van de boom. Her­knot­ten mag je pas na vier tot vijf jaar later. Anders ver­zwakt de boom te veel.

 

 

 

 

Waar­om bomen knotten?

 

Het knot­ten van bomen heeft ver­schil­len­de belang­rij­ke doe­len en voor­de­len, maar heeft ook nadelen:

 

Vei­lig­heid

Het knot­ten van bomen kan gevaar­lij­ke situ­a­ties voor­ko­men, voor­al wan­neer bomen te dicht bij gebou­wen of infra­struc­tuur groei­en. Door tak­ken te ver­wij­de­ren, wordt het risi­co op scha­de aan eigen­dom­men en let­sel verminderd.

 

Behoud van bomen

Knot­ten kan de levens­duur van een boom ver­len­gen en de risico’s ervan beper­ken. Het ver­wij­de­ren van ver­zwak­te of dode tak­ken of stam­de­len, kan het risi­co op vol­le­dig falen (bre­ken) ver­min­de­ren. Waar­door de boom in zijn knot­vorm nog wel lang kan behou­den blijven.

 

Land­schap­pe­lij­ke, eco­lo­gi­sche en erf­goed waarde

Geknot­te bomen zijn vaak his­to­risch ont­staan omwil­le van het gebruik van de twij­gen of het hak­hout dat ze pro­du­ce­ren. En geven vaak een unie­ke esthe­ti­sche en karak­te­ris­tiek uit­stra­ling aan het land­schap. Ook vor­men ze habi­tat voor vleer­mui­zen, insec­ten en zwam­men. Waar­door knot­bo­men een belang­rij­ke waar­de heb­ben op ver­schil­len­de vlakken.

 

Hout­pro­duc­tie

In som­mi­ge geval­len wordt knot­ten toe­ge­past om hout­pro­duc­tie te bevor­de­ren. Geknot­te bomen kun­nen regel­ma­tig geoogst wor­den voor brand­hout of ande­re houtproducten.

 

Zet bomen alleen in knot­be­heer als er geen ande­re optie is

Straat­bo­men en laan­bo­men zet je vaak beter niet in knot­be­heer. Omdat de onder­houds­kost hier­door enorm oploopt met de jaren, tegen­over regu­lie­re onder­houds­snoei. Een gezon­de boom, die geen vei­lig­heids­ri­si­co vormt, kan je gewoon laten uit­groei­en als er de plaats voor is. En hoef je dus niet in knot­be­heer te zetten.

 

 

Wan­neer is het knot­ten van bomen nodig?

 

Het juis­te moment om bomen te knot­ten vari­eert afhan­ke­lijk van de boom­soort en het doel van het knot­ten. Over het alge­meen zijn de vol­gen­de richt­lij­nen van toepassing:

 

Knot­ten doe je in de winter

Bomen knot­ten doe je in de win­ter. Want dan sti­mu­leer je meer sla­pen­de knop­pen en adven­tief­knop­pen. Zodat de boom meer twij­gen heeft het vol­gen­de groei­sei­zoen en de boom beter terug aan foto­syn­the­se kan doen en opnieuw ener­gie kan opbouwen.

 

Jon­ge bomen knotten

Het knot­ten van jon­ge bomen kan je in een vroe­ge levens­fa­ze van de boom uit­voe­ren, om een gewens­te vorm te ont­wik­ke­len. Dit kan je om de paar jaar her­ha­len om zo de gewens­te struc­tuur te bekomen.

 

Vol­was­sen bomen

Vol­was­sen bomen kan je knot­ten, maar moet je maxi­maal ver­mij­den, ten­zij je niet anders kan. Vol­was­sen bomen heb­ben al dik­ke tak­ken en dik­ke tak­ken snoei­en is slecht voor de con­di­tie van de boom.

 

Dode of ver­zwak­te takken

Dode of ver­zwak­te tak­ken kan je best ver­wij­de­ren als ze een vei­lig­heids­ri­si­co vormen.

 

Her­knot­ten van bomen doe je pas om de vier tot vijf jaar

Wan­neer een boom in knot­be­heer staat, mag je deze niet ieder jaar her­knot­ten. Want na een knot­beurt heeft de boom veel ener­gie nodig om te her­stel­len, zijn won­den af te gren­de­len en nieu­we tak­ken (twij­gen in dit geval) te maken tegen het vol­gen­de groei­sei­zoen. En het duurt  vier tot vijf jaar voor­al­eer de boom opnieuw op zijn ori­gi­ne­le ener­gie­ni­veau zit van voor­heen het knot­ten. Als je dan ieder jaar of om de twee jaar gaat knot­ten, zakt het ener­gie­ni­veau steeds die­per en die­per weg. Wat kan lei­den tot het ver­lies van de boom.

 

 

 

Knot­ten van spe­ci­fie­ke boomsoorten

 

Het knot­ten van bomen kan je bij ver­schil­len­de boom­soor­ten toe­pas­sen. Maar som­mi­ge soor­ten lenen zich er beter voor dan ande­re. Hier zijn enke­le voor­beel­den van boom­soor­ten die vaak wor­den geknot:

1. Wil­gen (Salix): wil­gen zijn beken­de kan­di­da­ten voor het knot­ten van­we­ge hun snel­le groei en flexi­be­le tak­ken. Wil­gen wor­den vaak geknot voor hout­pro­duc­tie, zoals het ver­krij­gen van wil­gen­te­nen voor vlechtwerk.

2. Eiken (Quer­cus): eiken kun­nen wor­den geknot voor hout­pro­duc­tie of behouds­doel­ein­den. Het knot­ten van eiken kan hun levens­duur ver­len­gen en ze behou­den een majes­tu­eu­ze uitstraling.

3. Esdoorns (Acer): in som­mi­ge geval­len wor­den esdoorns geknot om hun vorm en groot­te te behe­ren, voor­al wan­neer ze dicht bij gebou­wen staan.

4. Elzen (Alnus): elzen wor­den vaak geknot voor hout­pro­duc­tie, met name voor brandhout.

5. Popu­lie­ren (Popu­lus): popu­lie­ren zijn een veel­voor­ko­men­de keu­ze voor het knot­ten van­we­ge hun snel­le groei en het gebruik van het hout voor diver­se doeleinden.

6. Lin­de (Tilia): dit is een veel geknot­te soort, die ook erg vaak als een com­bi­na­tie van lei­boom en knot­boom wordt beheerd. Ze fun­ge­ren dan als groen scherm dat rela­tief wei­nig volu­me inneemt, maar de bomen ver­te­gen­woor­di­gen toch een behoor­lij­ke hoogte.

 

 

Pro­fes­si­o­ne­le boom­ver­zor­ger voor het knot­ten van bomen

 

Het knot­ten van bomen is een deli­ca­te taak die zorg­vul­di­ge plan­ning en uit­voe­ring ver­eist. Het is sterk aan­be­vo­len om een getrain­de boom­ver­zor­ger of arbo­rist in te scha­ke­len om het werk te beoor­de­len en uit te voeren.

Deze pro­fes­si­o­nals heb­ben de exper­ti­se en erva­ring om te bepa­len of knot­ten nodig is, wel­ke tak­ken moe­ten wor­den ver­wij­derd en hoe dit op een vei­li­ge en effec­tie­ve manier moet wor­den gedaan.

Het knot­ten van bomen kan zowel een prak­ti­sche oplos­sing zijn voor het behoud en de vei­lig­heid van bomen als een esthe­ti­sche aan­vul­ling op uw landschap.

Door de juis­te bena­de­ring en zorg­vul­dig onder­houd kunt u genie­ten van de voor­de­len van geknot­te bomen op uw eigen­dom en bij­dra­gen aan duur­zaam bos­be­heer en behoud van groe­ne ruimtes.

Con­tac­teer ons vrijblijvend.