Wat is een as in de kroonarchitectuur bij bomen?
Wat betekent een as in de kroonarchitectuur van bomen?
En welke soorten assen zijn er? En hebben alle boomsoorten evenveel soorten assen?
In de kroonarchitectuur van bomen verwijst de term “as” naar de hoofdstructuren die de ruggengraat vormen van de kroon en het ondersteunende skelet van de boom.
Deze assen zijn in essentie de centrale stammen en de primaire, secundaire, tertiaire (en zo verder) takken die vanuit de stam vertrekken. Ze dragen bladeren, bloemen en vruchten en faciliteren de transport van water, voedingsstoffen en fotosynthaten tussen de wortels en de kroon.
Er zijn verschillende soorten assen in bomen, elk met een specifieke rol in de groei en ontwikkeling van de boom.
Hoofdas of stam
Dit is de primaire as van de boom, die zich uitstrekt van de wortels tot de top van de boom. De hoofdas ondersteunt de gehele kroon en is vaak het dikste en sterkste deel van de boom.
Primaire assen of hoofdtakken
Dit zijn de grote takken of gesteltakken die direct van de stam afkomen. Ze vormen de belangrijkste structurele ‘armen’ van de kroon en dragen aanzienlijk bij aan de vorm, spreiding en mechanische ondersteuning van de kroon.
Secundaire assen
Dit zijn takken of zijtakken die voortkomen uit de primaire assen. Ze zijn kleiner dan de primaire assen en dragen bij aan de dichtheid en complexiteit van de kroon.
Tertiaire assen en verder
Dit zijn nog kleinere takken die voortkomen uit de secundaire assen, en zo verder. Steeds verder vertakkend in steeds fijnere structuren. Deze kleinere assen zijn vaak flexibeler en dragen de bladeren en soms bloemen en vruchten.
Soorten assen zijn boomsoortafhankelijk
De aanwezigheid en ontwikkeling van deze verschillende soorten assen kunnen variëren tussen boomsoorten.
Afhankelijk van hun genetische opmaak en groeistrategieën.
Sommige boomsoorten hebben bijvoorbeeld een duidelijke centrale hoofdas met goed gedefinieerde primaire, secundaire en tertiaire takken, wat resulteert in een regelmatige en symmetrische kroonstructuur.
Andere soorten kunnen een meer flexibele groeiwijze hebben, waarbij meerdere stammen of leiders kunnen ontstaan (meerstammige bomen) of waarbij de kroon meer open of onregelmatig is zonder een duidelijke hiërarchie van assen.
Zo kunnen boomsoorten ingedeeld worden in groepen die slechts 3 assoorten hebben, of 4 of 5 assoorten. Niet iedere boomsoort heeft bijvoorbeeld nog een fijnere vertakking na zijn tertiaire as. Met andere woorden stopt deze boomsoort bij zijn 3 assoorten (stam, gesteltak en zijtak).
De structuur van de assen binnen een kroon wordt ook beïnvloed door omgevingsfactoren zoals licht, beschikbaarheid van ruimte, concurrentie met andere bomen, en snoei- of beheerpraktijken.
Het begrijpen van de asstructuur en ‑dynamiek binnen de kroonarchitectuur van bomen is essentieel voor goed boombeheer en het behouden van de gezondheid en stabiliteit van bomen. Zowel in natuurlijke ecosystemen als in stedelijke en aangelegde omgevingen.