Boomtaxatie of waardebepaling van bomen
Wat is een boomtaxatie of waardebepaling van bomen?
En wat is schadebepaling?
Boomtaxatie of de waardebepaling van bomen is het bepalen van de intrinsieke waarde van bomen zoals deze aanwezig zijn op hun standplaats. Dus ook rekening houdend met zowel al de kenmerken van de boom, zoals conditie en gebreken. Als met de gegevens standplaats. Zoals de geografische locatie waar de boom staat. In de dorpskern of meer landelijk.
En de manier waarop de boom is aangeplant: als solitaire boom, wat het meest waardevolle is. Of als laanboom of in groep bijvoorbeeld.
En bij schade aan een boom, kan je dus ook een schadebepaling laten opstellen.
De schadebepaling bij bomen steunt volledig op de boomtaxatie of waardebepaling van de bomen en welke schade er is aan toegebracht.
Dit kan gaan van wortelschade in de bodem, tot stamschade waarbij niet alleen de schors maar ook spinthout beschadigd is. En bovengrondse kroonschade. Waarbij gesteltakken zijn afgebroken of uitgescheurd.
De grootte van de boomschade zal een procentueel deel uitmaken van de waarde van de boom. Of bij een totaalverlies van de boom bedraagt de boomschade niet alleen de volledige taxatiewaarde. Maar vermeerder je deze met heel wat bijkomende kosten. Zoals verwijdering van de boom en stronk, voorbereiden van een nieuwe aanplant, vervanging, opvolging en nazorg van de nieuwe aanplant.
Een boomtaxatie is niet louter de houtwaarde van een boom
Een boomtaxatie is niet het louter bepalen van de houtwaarde van een boom. De houtwaarde van een boom is meestal een groot stuk lager dan de taxatiewaarde van de levende boom. De houtwaarde kan je beschouwen als de waarde van het hout dat de boom in planken of timmerhout kan opbrengen. En in het slechtste geval is het de waarde als brandhout. De taxatiewaarde van een boom daarentegen is de waarde van de levende boom, rekening houdende met zijn conditie, soort, standplaats, plantverband en ecologische aspecten.
Een oude boom die een goede conditie heeft en te midden van een stadscentrum staat, zal algauw een veel hogere waarde hebben dan een zieke boom die aan een bosrand staat te midden van een ruraal gebied. Het is dan ook duidelijk dat een schadebepaling bij dergelijke bomen hoger zal oplopen, dan schade aan de bomen in de bosrand.
Vele factoren bepalen de waarde van een boom. Al deze punten bespreken wij hieronder in de Uniforme methode.
Waarom bomen taxeren?
Je kan zich afvragen: waarom een boomtaxatie laten uitvoeren? En daar zijn verschillende uiteenlopende redenen voor.
Het is steeds nuttig bomen te taxeren wanneer er in de nabije toekomst civiele werken in uitvoering gaan in de buurt van bomen. Dit kan gaan van de aanleg van bestrating, opritten en parkeerplaatsen tot de bouw van grote vastgoed projecten. Waarbij bij deze laatste vaak door bronbemaling de watertafel in de bodem zal verlagen om te kunnen bouwen.
Taxatie van jouw bomen heeft dan twee voordelen.
Enerzijds kan je het resultaat van de boomtaxatie (waarde van de bomen uitgedrukt in euro’s) gebruiken om de opdrachtgevers en de uitvoerders van de civiele werken, te motiveren om ervoor te zorgen dat ze de nodige boombescherming uitwerken. En preventief, nog voor het opstellen van het ontwerp, oriënterend wortelonderzoek uitvoeren. Zodat jouw bomen geen schade zullen lijden.
Omdat er geen boombescherming werd voorzien gedurende deze werf, zijn de wortels van beide bomen langs weerszijden weggegraven. Ook de bodem is zwaar beschadigd. De schadebepaling van de bomen is erg hoog.
Anderzijds kan je, als er dan toch schade ontstaat aan de getaxeerde bomen, aantonen wat de waarde en conditie (deze wordt mee opgenomen in taxatieverslag) was van deze bomen, vóór de werken. En kan je dus ook de geleden schade aantonen ten opzichte van dat referentiepunt.
Ook bij schadegevallen gebruiken we de boomtaxatie methode om de schade aan de boom te berekenen. Schade aan een boom kan ontstaan door bijvoorbeeld een aanrijding door een machine of voertuig. Maar ook door foutieve of overmatige snoei door ondeskundigen in of buiten de sector.
Het berekenen van de schadebepaling bij bomen behoort ook tot de boomtaxatie
Zoals we hierboven beschrijven, kan er aan bomen schade ontstaan. Enkele voorbeelden waarbij schade aan bomen ontstaat, zijn:
- aanrijding met een voertuig of machine, waardoor de schors geheel of gedeeltelijk weg is,
- het weggraven van de wortels van een boom, waardoor deze mogelijks onherstelbare schade oploopt door toekomstige parasitaire schimmelinfectie en vroegtijdig afsterft,
- het snoeien van erg grote gesteltakken door niet deskundigen,
- overmatige snoei en onnodig kandelaberen of kandelaren van bomen,
- het snoeien van alle overhangende takken aan één zijde van de boom, eventueel zonder je medeweten,
- het beschadigen van de wortelzone van de boom door bodemcompactatie, veroorzaakt door (zwaar) transport, met toekomstig conditieverlies van de boom tot gevolg,
- het opstapelen van (bouw)materialen in de kruinprojectie van bomen,
- het lozen van voor een boom giftige stoffen in de wortelzone van bomen, zoals cementwater,
- bronbemaling bij bouwwerkzaamheden.
Hoe komt men tot een schadebedrag bij schade aan bomen
Bij schadebepaling bij bomen, wordt de geleden schade berekend aan de hand van dezelfde parameters als bij een gewone boomtaxatie. Maar hier is de schade gelijk aan het verschil tussen de waarde van de boom vooraleer er schade was. En de waarde van de boom nadat de schade is toegebracht. Eventueel vermeerdert met de kosten van de herstelmaatregelen om de situatie terug naar die toestand te brengen, vooraleer de schade werd gemaakt.
De Uniforme methode voorziet ook in een aantal specifieke mogelijkheden om schade zeer gericht en nauwkeurig te berekenen.
Bij een schadebepaling is het dan erg zinvol om over een waardebepaling van je bomen te beschikken, vóór de schade er was. Om te kunnen aantonen hoe de conditie en status van de boom was, vóór de beschadiging of schade. Dit is natuurlijk niet altijd het geval. Maar als je weet dat er gaat gewerkt worden in de buurt van je bomen, is het dus raadzaam, deze al tijdig te taxeren. Dat maakt het nadien veel gemakkelijker aantoonbaar.
Herstelkosten van de schade kunnen aardig oplopen
Om nog even dieper in te gaan op de kosten van herstelmaatregelen, deze kunnen aardig oplopen.
Wanneer de schade aan een boom het volledige verlies ervan betekent, kunnen de kosten voor het herstel in rekening gebracht worden. De kosten zijn het vellen van de boom, het verwijderen van de stronk, het plantklaar maken van de bodem en het aanplanten van een nieuwe boom die zo evenwaardig mogelijk is. Net zoals de totale kost van de nazorg. Het zijn nu net deze kosten die hoog kunnen oplopen.
Boomtaxatie bij onteigening
Bij onteigeningen zal de overheid je slechts een kleine som trachten te betalen voor de bomen op de strook die onteigend wordt. En iedere boom taxeren alsof deze in een bos staat. Echter, als het gaat over een parktuin, in plaats van een bos, is de standplaatswaarde coëfficiënt 0,6 in plaats van 0,2. Dit is een factor 3 verschil.
Naast de waarde van de bomen kan in dit specifiek geval ook overwogen worden het aanplanten van nieuwe bomen mee te nemen in de totale boomtaxatie. Zodat het uitzicht van de parktuin in ere hersteld wordt. Vergeet dan ook de kostprijs van de groeiplaatsverbetering vóór het planten niet. En de kostprijs van de nazorg niet bij het opnieuw aanplanten. Zulke boomtaxaties kunnen hoog oplopen.
Door een juiste boomtaxatie uit te voeren en je bomen of bomenproject juist naar waarde te taxeren, zal je erg goed de (hogere) waarde ervan kunnen aantonen.
De rechtbanken aanvaarden de waardebepalingen van bomen volgens de Uniforme methode. Er zijn uitspraken waarin deze methode werd toegepast als standaard.
Contacteer ons gerust vrijblijvend voor meer uitleg hierover.
Taxatie van bomen volgens de Uniforme methode
Om iedereen toe te laten de waarde van een boom volgens eenzelfde manier te bepalen, is er met de jaren in de boomverzorging een algemeen aanvaarde methode ontstaan.
Die het mogelijk maakt om de waarde van een boom nauwkeurig te bepalen.
Namelijk “de Uniforme methode”.
De boomtaxatie volgens de Uniforme methode houdt rekening met volgende factoren, waarbij de coëfficiënten worden vermenigvuldigd met de basiswaarde:
De basiswaarde in € bij een boomtaxatie, is het vertrekpunt
Dit is de sectie van de stam op 1,3 meter hoogte gemeten boven het maaiveld, uitgedrukt in cm², en vermenigvuldigd met de eenheidsprijs (in €/cm²), die op zijn beurt jaarlijks bepaald wordt door de VVOG. Bij meerstammige bomen mogen de stamsecties van de verschillende stammen samengeteld worden. En zit er op 1,3 meter hoogte een verdikking in de stam, dan neemt men een gemiddelde van onder en boven de verdikking, of de kleinste sectie rond 1,3 meter hoogte.
De basiswaarde is het bedrag waarop de onderstaande coëfficiënten worden toegepast om aan de finale boomtaxatie waarde te komen.
De conditiewaarde coëficiënt; belangrijke parameter bij de waardebepaling van bomen
Deze factor wordt bepaald door de goede of slechte conditie van de boom en zijn vitaliteit. Hiervoor inspecteren we de boom, door middel van een grondige VTA-controle. Bomen in perfecte staat, goede conditie dus, scoren hoog (en krijgen de conditiewaarde coëficiënt 1). Een dode boom scoort het laagste (en krijgt de conditiewaarde coëficiënt 0).
De soortwaarde coëfficiënt bij de boomtaxatie
Deze factor wordt bepaald door de boomsoort en variëteit waarvoor het gaat. Ook de soortwaarde coëfficiënt kan verschillen van jaar tot jaar. En hoe zeldzamer de boom, hoe hoger de coëfficiënt.
De standplaatswaarde coëfficiënt
Dit is een factor die rekening houdt met de geolocatie waar de boom groeit. Staat de boom in een stads- of dorpscentrum, of groeit de boom op het platte land. De factor is het hoogste in een stads- of dorpscentrum en het laagste op het platte land.
De plantwijzewaarde coëfficiënt
Deze coëfficiënt geeft aan in welke formatie de boom is aangeplant. Is de boom aangeplant als bos, grote groep, kleine groep, dreef of laanboom, of solitair? De coëfficiënt is het hoogste bij een solitaire boom (1).
De meerwaarde coëfficiënt – een belangrijke bij boomtaxatie
Deze factor houdt rekening met de ecologische en erfgoed aspecten van een boom. Een veterane en als erfgoed geklasseerde boom krijgt een meerwaarde coëfficiënt van 2,5. In het kort wil dit zeggen dat zulke boom 2,5 keer meer waarde heeft dan dezelfde boom, als hij geen veteraan of erfgoed geklasseerde boom is.
Tip: de grootteorde bij schadebepaling van erfgoedbomen of veteraanbomen is dan ook snel erg hoog. Deze is namelijk 2,5 maal hoger dan de schade aan een niet erfgoedboom of veteraanboom.
Om de waarde van je boom te bepalen, zijn er dus vele parameters van invloed en moeten we deze één voor één correct bepalen. Aan de hand van de sectie van de stam, eenheidswaarde, conditie, soort (inclusief variëteit/cultivar), standplaats, plantwijze en ecologische aspecten komen we dus tot de uiteindelijke taxatiewaarde.
Contacteer ons vrijblijvend voor meer uitleg.
Berekenen van de taxatiewaarde van de boom
Uitgewerkte berekening voor een boomtaxatie of waardebepaling van bomen, welke wordt opgenomen in het volledige taxatierapport.
Na het opmeten en schouwen (inspecteren) van de boom, al dan niet met nadere onderzoeken, afhankelijk van de toestand, en het beoordelen van alle standplaatsparameters, kan men de waarde van de boom berekenen.
Vergewis je ervan dat een boom een behoorlijke waarde kan hebben.
Zo hebben wij enkele jaren geleden een één meter dikke rode beuk getaxeerd in Zoersel, aan de rand van het dorp, net buiten de bebouwde kom die een waarde heeft meegekregen van € 17.218,00. Onze expertise, bemiddeling en boomtaxatie heeft de burenruzie kunnen beëindigen; door middel van een boombeschermingsplan, samen met het deskundige snoeien van de beuk, kon de beuk behouden blijven en de werken bij de buur uitgevoerd worden, zonder negatief effect voor de beuk.
Het vellen van de beuk kon vermeden worden. Waardoor de ecosysteemdiensten die de beuk levert aan de omwonenden behouden bleven.
Na het berekenen van de waarde van jouw boom of bomen, stellen we een gedetailleerd rapport op. Met alle bevindingen, net als alle berekeningen erin. Dit rapport leveren wij af met de hoogste zorg. En is bruikbaar als stavingsmateriaal bij geschillen, rechtszaken, verzekeringen of andere procedures.
Contacteer ons vrijblijvend voor meer uitleg.
Wat is mijn boom waard?
Bomen groeien traag en het duurt erg lang vooraleer een boom groot en volwassen is. Bijna altijd meerdere generaties mensen.
Tevens is een boom beeldbepalend voor de omgeving. Zie maar naar een parktuin met solitaire bomen of een bomenrij in een dreef. Of een boom langsheen de scheiding met een naastliggend perceel.
Tevens geven bomen schaduw in de zomer. Filteren bomen fijn stof en stralen ze rust uit. Ook huizen bomen vogels, insecten, vlinders, vleermuizen en zijn ze ecologisch erg waardevol.
Het is logisch, al deze factoren samengenomen, dat bomen wel degelijk een waarde hebben. Want je kan ze ook niet zomaar ineens vervangen. Zeker niet als ze erg groot zijn.
7 belangrijke factoren bij de waardebepaling van bomen
De waarde van een boom hangt af van 7 factoren. Namelijk de basiswaarde, recht evenredig met zijn grootte of beter gezegd stamdikte (het aantal cm² sectie van de stam), de eenheidsprijs (deze factor wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld), soortwaarde, plantwijzewaarde, standplaatswaarde, conditiewaarde en een meerwaardefactor.
De taxatiewaarde van een boom stijgt enorm als het om een zeldzame soort gaat. Bij zeldzame soorten is de soortwaarde soms 14 maal hoger dan bij veel voorkomende soorten. Zo is de soortwaarde coëfficiënt van Populus nigra ‘Italica’ en Populus x canadensis ‘Robusta’ bijvoorbeeld 0,3. En is de soortwaarde coëfficiënt van Ilex aquifolium 3,90 en van Buxus sempervirens wel 4,40.
En een boom in topconditie krijgt als conditiewaarde coëfficiënt van 1,0 en een dode boom van 0 (nul).
Waarom kan de waarde van een boom zo hoog zijn?
Wanneer alle factoren die de boomwaarde bepalen, groot (of goed) zijn, krijgt men een erg hoge waarde.
Zo heeft een grote solitaire Fagus sylvatica ‘Pendula’ of treurbeuk in topconditie, met een stamdiameter van meer dan een meter, te midden van de dorpskern al snel een waarde van enkele tienduizenden euro’s. Is dezelfde boom in slechte conditie en staat deze op het platte land tussen andere bomen, dan heeft deze boom een waarde van slechts enkele duizenden euro’s volgens de Uniforme methode.
Ook van een haag of heg kan je een waardebepaling maken, net als de eventuele schadebepaling
Wanneer een haag moet gerooid worden omwille van onteigening, zal je vaak niet echt veel compensatievergoeding voorgesteld krijgen. Al te vaak zal men je “als bos” proberen te vergoeden. Dit is echter niet correct.
Als het bijvoorbeeld een grote haag of heg betreft, kunnen we de individuele bomen en struiken taxeren volgens de uniforme methode om de totale waarde te bepalen. Deze waarde zal vele malen hoger liggen als tegenover een compensatievergoeding voor bos.
Tip: lees wat het verschil is tussen een haag en een heg.
Contacteer ons vrijblijvend voor meer uitleg.