Wat is lignine?

Wat is lignine en waarvoor dient deze stof in hout?

Lignine is een com­plex orga­nisch poly­meer dat voor­komt in de cel­wan­den van plan­ten, met name in hout en schors. Het is na cel­lu­lo­se het meest voor­ko­men­de bio­po­ly­meer op aar­de en speelt een cru­ci­a­le rol in de onder­steu­ning en water­huis­hou­ding van bomen en planten.

Als je gewa­pend beton zou ver­ge­lij­ken met hout, dan kan je cel­lu­lo­se best ver­ge­lij­ken met de beton­ij­zers en lig­ni­ne met het kie­zel­be­ton ertussen.

Morfologische benadering

Structuur en stevigheid

Lignine ver­leent ste­vig­heid en struc­tu­re­le onder­steu­ning aan de boom, waar­door bomen recht­op kun­nen staan en kun­nen groei­en tot aan­zien­lij­ke hoog­ten. Het ver­hoogt de rigi­di­teit van cel­wan­den en helpt zo de plan­ten­struc­tuur te versterken.

Waterbestendigheid

Lignine maakt de cel­wan­den water­af­sto­tend, wat bij­draagt aan de effi­ci­ën­te gelei­ding van water door het xyleem van wor­tels naar bla­de­ren en de weer­stand tegen waterverlies.

Fysiologische benadering

Watertransport

Door bij te dra­gen aan de ver­ste­vi­ging van xyleem­va­ten, onder­steunt lig­ni­ne het trans­port van water en voe­dings­stof­fen door de boom. Dit is essen­ti­eel voor foto­syn­the­se en voedingstransport.

Bescherming

Lignine biedt weer­stand tegen bio­ti­sche en abi­o­ti­sche stres­sfac­to­ren. Het helpt bij het bescher­men tegen patho­ge­nen en plaag­die­ren en biedt weer­stand tegen mecha­ni­sche scha­de en afbraak door UV-straling.

Lignine en houtrotschimmels

Houtrot wordt ver­oor­zaakt door schim­mels die de com­po­nen­ten van hout kun­nen afbre­ken, waar­on­der cel­lu­lo­se en lig­ni­ne. Er zijn twee hoofd­ty­pen hout­rot die lig­ni­ne kun­nen aantasten.

Bruinrot

Bij bruin­rot rich­ten schim­mels zich voor­na­me­lijk op cel­lu­lo­se en hemi­cel­lu­lo­se, waar­bij lig­ni­ne gro­ten­deels intact blijft maar gemo­di­fi­ceerd wordt, wat resul­teert in een don­ker­brui­ne, gekrom­pen en gebar­sten struc­tuur van het aan­ge­tas­te hout. Het hout wordt broos en ver­toont een ken­mer­kend kubus­vor­mig breuk­pa­troon. Waardoor bruin­rot ook vaak kubie­krot wordt genoemd.

Witrot

Witrotschimmels zijn in staat om zowel cel­lu­lo­se als lig­ni­ne af te bre­ken, wat resul­teert in een ble­ker, zach­ter en spons­ach­tig hout. Dit type rot kan lig­ni­ne effi­ci­ënt afbre­ken, waar­door het cel­lu­lo­se­ve­zel­net­werk bloot komt te lig­gen en het hout erg verzwakt.

Het beheer van lignine-inhoud in bomen en hout­pro­duc­ten is belang­rijk voor ver­schil­len­de toe­pas­sin­gen, waar­on­der de papier­pro­duc­tie, waar lig­ni­ne vaak wordt ver­wij­derd om de kwa­li­teit van het papier te verbeteren.

En in de bouw, waar de aan­we­zig­heid van lig­ni­ne bij­draagt aan de duur­zaam­heid en sterk­te van houtconstructies.

Het begrij­pen van de rol van lig­ni­ne in bomen en hout is essen­ti­eel om duur­zaam boom­be­heer moge­lijk te maken, zeker als bomen zijn aan­ge­tast door houtrot.