Geschatte lees­tijd: 9 minu­ten
Veilig een boom vellen met valkerf en velsnede en het gebruik van velwiggen
Veilig een boom vellen met valkerf en velsnede - de zaagsneden met valkerf en velsnede na de velling

Veilig een boom vellen

Stappenplan om veilig een boom te vellen met valkerf en velsnede

Veilig een boom vel­len is geen sine­cu­re. Veiligheid voor jezelf, jouw mede­men­sen en de omge­ving is onontbeerlijk.

Hieronder som­men wij de belang­rijk­ste stap­pen op om vei­lig een boom te vel­len.

Dit vol­gens de gewo­ne metho­de, waar­bij de boom vrij kan val­len. Door mid­del van het aan­bren­gen van een val­kerf en velsnede.

 

 

Opgelet: dit is geen hand­lei­ding of pro­ce­du­re om een boom te vel­len, daar er in de prak­tijk steeds meer fac­to­ren een rol kun­nen spe­len om een boom op een vei­li­ge manier te kun­nen kap­pen.

Daarom laat je dit spe­ci­a­lis­ten­werk ook best aan ene pro­fes­si­o­ne­le boom­ver­zor­ger zoals b‑Tree over.

Vul gerust het con­tact­for­mu­lier in voor vrij­blij­ven­de informatie.

 

 

Voorbereidingen vóór het werken met een kettingzaag

Veilig een boom vel­len begint met een door­dach­te aan­pak en een zeer goe­de voorbereiding.

 

 

Toelating

Vooraleer de boom te vel­len dien je na te gaan of er een toe­la­ting en ver­gun­ning is om de boom te vellen.

Vergewis jezelf dat je over de juis­te ver­gun­ning beschikt.  Vaak is een ver­gun­ning wet­te­lijk verplicht.

 

 

Veilig een boom vellen betekent nooit alleen werken

Indien er een onge­val zou gebeu­ren, is er best een twee­de man in de buurt om je onmid­del­lijk te hel­pen. Of om hulp in te roe­pen van de hulpdiensten.

Ieder jaar gebeu­ren er, tot ons groot spijt, zeer ern­sti­ge en soms fata­le onge­val­len met het kap­pen van een boom.

 

Om veilig een boom te vellen, werk je met goed gereedschap: inspectie van de kettingzaag

Veilig een boom vel­len bete­kent ook wer­ken met goed gereedschap.

Een goed wer­ken­de en vei­li­ge ket­ting­zaag is een “must” om vei­lig werk te leveren.

Kijk na of uw ket­ting­zaag geen gebre­ken ver­toont. En over alle vei­lig­heids­uit­rus­tin­gen beschikt en dat deze goed functioneren.

Volgende vei­lig­heids­voor­zie­nin­gen moe­ten aan­we­zig zijn:

  • ket­ting­be­scher­ming (plas­tic hoes) om je niet te snij­den aan de vlijm­scher­pe ketting,
  • een vei­lig­heids­ket­ting om zoveel moge­lijk den­der (schok­ken) en terug­slag tij­dens het zagen te voorkomen,
  • uit­laat van de machi­ne staat weg van de per­soon. Dit is niet bij oude ket­ting­za­gen het geval, gebruik ze dan ook niet meer,
  • ket­ting­rem is aan­we­zig en deze werkt. Test dit na een vei­li­ge start van de machine,
  • er is een lin­ker­hand­be­scher­ming aanwezig,
  • rech­ter­hand­be­scher­ming aan­we­zig met een ver­bre­de bescherming,
  • er zijn tril­lings­dem­pers aan­we­zig en in goe­de staat,
  • start-stop scha­ke­laar aan­we­zig, al dan niet geïn­te­greerd met gas­hen­del en gasbeveiliging,
  • ket­ting­van­ger is aan­we­zig, en niet versleten,
  • zaag­blad zon­der bra­men aan de zijkanten,
  • ket­ting is afge­stemd op het zaag­blad en de aandrijving,
  • vei­lig­heids­la­bels vol­gens CE-norm aanwezig,
  • geen bescha­di­gin­gen aan­we­zig, van wel­ke aard dan ook.

Indien som­mi­ge zaken niet in orde zijn, gebruik de ket­ting­zaag dan niet of breng het eerst in orde.

 

Veilig een boom vellen: controle PBM’s

Voor het zagen van hout of om een boom te kap­pen dien je beschermd te zijn.

De stan­daard PBM’s (of per­soon­lij­ke bescher­mings­mid­de­len) zijn:

  • een helm met aan­ge­pas­te nor­me­ring en gel­di­ge vervaldatum,
  • een gelaats­scherm en gehoorbescherming,
  • een zaag­broek met aan­ge­pas­te nor­me­ring betref­fen­de zaag­be­scher­ming in func­tie van de kracht van de gebruik­te ket­ting­zaag en zaag­schoe­nen met aan­ge­pas­te zaagbescherming,
  • hand­schoe­nen en een flu­o­res­ce­ren­de vest.

Overweeg even­eens een zaag­vest om lichaam en armen te bescher­men tegen de kettingzaag.

Dit alles indien het toch zou mis gaan tij­dens het gebruik van uw ket­ting­zaag. Een uit­glij­der mag niet lei­den tot ern­sti­ge verwondingen.

Zaakvoerder Bert Janssens beschikt over een VOL VCA-certificaat en volgt dit nauw­let­tend op.

 

Veilig een boom vellen: opstellen van risicoanalyse en afwerken checklijst

Om vei­lig een boom te vel­len, heb je een risi­co­ana­ly­se nodig.

Met het opstel­len van een risi­co­ana­ly­se en het invul­len van een check­lijst denk je na over alle geva­ren en bescher­min­gen daartegen.

Indien het toch zou mis gaan, heb je al nage­dacht over het vang­net om let­sel te voor­ko­men. Dit kan van levens­be­lang zijn.

Het goed naden­ken over alle risico’s en invul­len van een risi­co­ana­ly­se ver­hoogt de vei­lig­heid enorm.

Zonder alle details te ver­noe­men dien je steeds na te gaan waar uw juis­te werk­lo­ca­tie is.

En of je dit in ver­staan­ba­re taal kan dui­de­lijk maken aan de hulp­dien­sten, indien het zou mis gaan.

Een gewoon adres bestaan­de uit straat­naam en huis­num­mer is vrij­wel dui­de­lijk. Echter indien je aan de hulp­dien­sten een weg door­heen brand­we­gen in een bos moet gaan uit­leg­gen, is dit een ander verhaal.

Best dat je hier­over nadenkt op voor­hand. En bij­voor­beeld merk­te­kens aan­brengt langs­heen de bos­we­gen, zodat de hulp­dien­sten je gemak­ke­lijk kun­nen vinden.

Stel ook de vraag of je GSM bin­nen het bereik van een zend­mast is. En dat je bat­te­rij hele­maal is opge­la­den. Of ken de loca­tie waar je zeker wel bereik hebt met je GSM.

Zo zijn er vele zaken waar­over je dient na te den­ken op voorhand.

 

Risicoanalyse formulier noodzakelijk voor het veilig kunnen kappen van een boom

 

Afspanningen en signalisatie

Veilig een boom vel­len in een druk­ke omge­ving, langs­heen een wan­del­pad of weg, of daar waar iemand kan voor­bij komen, vraagt om sig­na­li­sa­tie en/of het afspan­nen van de omgeving.

Voorkom te allen tij­de onge­wenst bezoek in de zone waar de boom zal vallen.

Onze erva­ring leert dat een lint als afspan­ning niet altijd men­sen ervan weer­houdt om als­nog ver­der te gaan.

Plaats ook een bord met de ver­mel­ding “Bomen Vellen – Gevaar”.

Vanaf dit moment kan het eer­ste, maar slechts klei­ne zaag­werk star­ten. Je begint name­lijk met het vrij maken van de omgeving.

 

Vrij maken omgeving

Zorg dat je tij­dens het vel­len (dit is bij het maken van de val­kerf, vel­sne­de, spint­sne­den en even­tu­eel weg­za­gen van wor­tel­uit­lo­pers of plank­wor­tels) vol­doen­de vrije ruim­te hebt rond­om de stam.

Zo voor­kom je val­par­tij­en tij­dens het gebruik van een ket­ting­zaag en kan je steeds mak­ke­lijk ach­ter­uit indien dit nodig is.

Ruim ook dood hout en tak­ken op rond­om de stam en zaag nu reeds klei­ne struik­jes en boom­pjes weg zodat de omge­ving vol­le­dig vrij is.

 

Vrij maken omgeving rond de boom om deze veilig te kunnen kappen

 

Met het vrij maken van de omge­ving bedoe­len we voor­al de zone rond­om de boom op grond­ni­veau. Zodat je vrij kan bewe­gen zon­der obstakels.

Maar denk hier­bij ook aan tak­ken op hoog­te, van ande­re bomen. Waar de te vel­len boom even­tu­eel kan blij­ven ach­ter haken of inhan­gen. Of waar­door de ande­re bomen kun­nen bescha­digd raken.

Dan kan je best de nodi­ge tak­ken snoei­en, zodat je zeker bent dat de te vel­len boom vrij kan val­len. Zonder scha­de te maken aan de ande­re bomen.

 

Bepalen natuurlijke valrichting

Dit is dik­wijls een moei­lij­ke oefening.

Je dient nu te bepa­len in wel­ke de boom van natu­re, uit eigen gewicht, zou val­len, indien deze rich­ting­loos zou geveld worden.

Door onder de kruin, met uw rug tegen de stam te gaan staan en naar boven te kij­ken en zo rond gans de stam te gaan, kan je zien waar het mees­te gewicht van de kruin zit en in wel­ke rich­ting de boom overhelt.

Bepaal nu deze richting.

Indien je twij­felt aan de natuur­lij­ke val­rich­ting van de boom en voelt dat dit een te moei­lij­ke oefe­ning is, laat je het kap­pen van de boom best aan ons over en staak je best de velling.

Vul gerust het vrij­blij­ven­de con­tact­for­mu­lier in.

 

Bepalen gewenste valrichting

Het is niet altijd zo dat je de boom best velt in de rich­ting van zijn natuur­lij­ke valrichting.

Dikwijls valt de boom best iets meer naar links of rechts, omdat daar juist wel of net iets meer plaats is.

Bepaal nu de gewens­te val­rich­ting en zet deze uit door bij­voor­beeld een stuk tak of uw vel­he­vel in deze rich­ting te leg­gen, dit van­af de stam.

Als de boom vel­len in de gewens­te val­rich­ting niet kan onder eigen gewicht van de boom of door gebruik te maken van een vel­he­vel en wig­gen, dien je bij­ko­men­de hulp­mid­de­len te gebruiken.

Op deze pagi­na gaan we hier ech­ter niet ver­der op in.

 

Bepalen vluchtroutes bij het kappen van een boom

Bij het fout lopen van een vel­ling zou het kun­nen dat je jezelf snel uit de voe­ten moet maken om je niet te verpletteren.

Ook na het aan­bren­gen van de vel­sne­de moet je jezelf uit de zone van het val­be­reik van de boom verwijderen.

Hiervoor zijn er de vlucht­rou­tes. Maak één vlucht­rou­te op +135° ten opzich­te van de gewens­te val­rich­ting en de ande­re op ‑135° ten opzich­te van de gewens­te val­rich­ting. Of anders gezegd, aan de ach­ter­zij­de van de boom en schuin t.o.v. val­kerf die je gaat zagen, zowel links als rechts.

 

Vrij maken vluchtroute

Net zoals je de omge­ving rond de stam heeft vrij gemaakt om vei­lig een boom te vel­len, maak je een spoor over gan­se afstand van de vlucht­rou­te vrij. Dit kun­nen meer­der meters zijn en in func­tie van de hoog­te van de boom.

 

Stappenplan boom vellen zelf

 

Worteluitlopers of plankwortels afzagen

Als een boom plank­wor­tels heeft of wor­tel­uit­lo­pers heeft die het bemoei­lij­ken om straks de stam in te zagen, en mogen ver­wij­derd wor­den zon­der dat de sta­bi­li­teit van de boom in gevaar komt, kan je deze al best weg­za­gen. Hiermede ver­ge­mak­ke­lijk je nadien het maken van de val­kerf en de velsnede.

 

Zagen valkerf

De val­kerf zaag je haaks op de stam en met de ope­ning in de rich­ting van de gewens­te valrichting.

De zool zaag je hori­zon­taal en het dak schuin onder een hoek van 45°.

Het dak en de zool van de val­kerf moe­ten mooi samen­ko­men in één lijn. Deze lijn staat dus haaks op de gewens­te valrichting.

De diep­te van de val­kerf bedraagt best ¼ van de stam­di­a­me­ter en zeker niet te veel.

Het juist zagen van de val­kerf is erg bepa­lend voor het vei­lig vel­len van een boom. Het bepaalt voor een groot stuk waar de boom neer komt.

 

Bepalen valrichting en zagen van de valkerf

Zagenvan de valkerf

Controleren van de valrichting voor het vellen

 

Zagen spintsneden en aanduiden breuklijst

Enkele cen­ti­me­ter boven de zool van de val­kerf kan je in de zij­kan­ten van het dak van de val­kerf, zowel links als recht een klei­ne zaag­sne­de geven.

Zeker bij lang­ve­ze­li­ge hout­soor­ten zoals bij­voor­beeld Amerikaanse eik. Om te voor­ko­men dat bij het val­len van de boom de breuk­lijst vol­le­dig afbreekt en er geen hout meer ver­bon­den is tus­sen stam en wor­tel­voet na de velling.

Bij kort­ve­ze­lig hout zal dit niet onmid­del­lijk een pro­bleem vormen.

De breuk­lijst moet 10% van de stam­di­a­me­ter bedra­gen om vei­lig te zijn.

Duid de breed­te van de breuk­lijst aan op de zij­kan­ten van de stam ter hoog­te van de uit­ein­den van val­kerf (links en rechts).

Nu weet je dat je hier niet mag voor­bij zagen, anders zal uw breuk­lijst te klein wor­den en wordt het gevaarlijk.

 

Omgeving verwittigen en vrij van personen

Vooraleer je de vel­sne­de aan­brengt, en de boom zal gaan val­len, dien je zeker te zijn dat er geen per­so­nen in het val­be­reik en omge­ving zijn van de te vel­len boom. Verwittig uw omge­ving door een fluit­sig­naal te geven en hard te roe­pen “vel­ling”, con­tro­leer dat ieder­een weg is, ook uw twee­de man en dat je oog­con­tact heeft.

 

Zagen velsnede en uzelf uit de gevaarzone van de boom verwijderen

Maak nu pas de velsnede.

Zaag steeds gemo­ti­veerd en niet ver­der dan de aan­ge­dui­de breuk­lijst. Dat is heel erg belang­rijk. Want zaag je het schar­nier over en dan komt de boom los te staan. En kan hij alle kan­ten uit val­len. Wat niet mag gebeuren.

De boom zal nu begin­nen val­len in de door jou bepaal­de valrichting.

Ga nu onmid­del­lijk weg van de boom.

Maar houd deze wel in de gaten tij­dens zijn val.

Zodat je moge­lijkst jouw vlucht­weg nog licht kunt bij­stu­ren tij­dens het ver­la­ten van de boom.

Valt de boom niet door zijn eigen gewicht, dan kan je wig­gen en voor­ha­mer gebrui­ken of een velhevel.

 

Zagen van de velsnede tijdens het veilig omzagen van een boom

 

Onttakken en verzagen van de stam is eveneens onderdeel van het veilig vellen van een boom!

Na het vei­lig vel­len van een boom laat je deze niet zomaar achter.

Een op zijn tak­ken rus­ten­de boom kan weg­rol­len of kan­te­len. En dat is erg gevaar­lijk. Want je zou er kun­nen onder raken en jezelf verwonden.

Start het ont­tak­ken van de stam van­af het afge­zaag­de ein­de van de stam.

En werk zo ver­der af in de rich­ting van de top.

Houd er steeds reke­ning mee dat de gevel­de boom nu op zijn tak­ken steunt en dat je die stel­sel­ma­tig gaat afzagen.

De afge­zaag­de boom kan steeds begin­nen rollen.

Als je jezelf dan tus­sen de tak­ken bevind kan dit fataal zijn. Ga daar­om erg voor­zich­tig te werk. Werk stel­sel­ma­tig ook van­af de bui­ten­kant van de kroon zo gelei­de­lijk en gecon­tro­leerd naar bin­nen toe. Steeds van­af een vei­li­ge loca­tie, indien de boom toch zou kantelen.

Verzaag nu de stam in de gewens­te stukken.

Is het voor hout­ver­koop? Vraag aan de opko­per wel­ke leng­tes hij wenst.

Als het nodig is kan je nadien ook de tak­ken hak­se­len.

Of je kan ze ook gewoon opsta­pe­len in een tak­ken­wal of tak­ken­ril. Een tak­ken­ril is erg eco­lo­gisch. Zowel in het bos als in een tuin. Het biedt onder­dak aan vele die­ren en insecten.

 

Nog veel meer dan dit

Bomen vel­len is gevaar­lijk. Niet alles heb­ben wij hier kun­nen weer­ge­ven, er komt veel meer bij kij­ken dan dit alleen.
Laat uw boom vei­lig vel­len door ons; je kan reke­nen op onze door­ge­dre­ven ken­nis, vei­lig­heid en kunde.

Contacteer ons vrij­blij­vend.

Start typing and press Enter to search

Shopping Cart